Tarihte Yöntem Sorunu: Tarih ve Tarih Yazımı - 4

Töre Sivrioğlu

Prehistorik (Yazısız) Halklar

Vahşet çağı olarak anılan insanlığın tarih öncesi dönemini nasıl anlatmalı? Gerçekten Paleolitik dönem bir vahşet ve zorluklar çağı mıydı yoksa birçok kültürde adı geçen geçmiş cennetten çıkma bir altın çağ mıydı? Doğrusu insanlığın üç milyon yılını kapsayan Paleolitik Dönem hakkında bilinenler çok fazla değildir. Ancak bu dönemde insanların komünal bir yaşam sürdüğü ve en azından kendi kabileleri içinde, üretim araçları ve elde edilen kaynakların ortak mülkiyette olduğu ya da ortaklaşa kullanıldığı ortadadır.

İnsanlar bu dönemde birkaç düzinelik gruplar hâlinde avcılık-toplayıcılık yaparak yaşamaktaydılar. Herhangi bir şey biriktirilmiyordu. Kabile yönetimi genellikle erkeklerde olmakla birlikte, kadınların konumu, bir burjuva toplumuna göre çok daha iyiydi. İnsan ömrü fazla değildi. Çocuk ölümleri yaygındı, fakat bunun sorumlusu burjuva toplumunda olduğu gibi, parası olmayana kaynakların kullandırılmaması değil, doğa ile yapılan mücadele idi. İlkel toplumlarda kimse topluluğun dışına atılmamaktaydı. Bugün New York kentinde, dünya sermayesinin başkentinde yetmiş bin evsiz yaşamaktadır. Bu insanlar Buzul Çağı’nda yaşayan atalarımızdan bile daha savunmasız durumdadırlar. Paleolitik toplum belki bir kayıp cennet değildir, ancak bu çağdan ve bu çağı belli ölçülerde hâlâ yaşamakta olan modern komünal topluluklardan öğrenilecek çok şey vardır. Bunların belki de en önemlisi burjuva toplumunun veya herhangi bir sınıflı toplumun, hiçbir özelliğine, bu toplumlarda rastlanılmamasıdır. Benzer gibi görünen ilişkiler bile aslında oldukça farklıdır.